Najważniejsza informacja: piramida żywności kierowana jest do osób zdrowych.
W przypadku występowania chorób może zaistnieć konieczność zmodyfikowania zaleceń zamieszczonych w piramidzie. Dlatego w takich sytuacjach wymagana jest konsultacja ze swoim lekarzem bądź dietetykiem.
Oczywiście, że jest wiele sytuacji kiedy zasady zawarte w piramidzie, sprawdzają się nie tylko w profilaktyce, ale też w leczeniu chorób cywilizacyjnych.
Dlaczego jest „zmienna”?
Co kilka lat pojawiają się kolejne piramidy publikowana przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie.
I tak dla przykładu od 2020 roku mamy alternatywę dla Piramidy z 2016 roku – Talerz Zdrowia, czyli Zasady Zdrowego Żywienia opublikowany przez PZH.
Tutaj piszemy o piramidzie dla dorosłych – jest oczywiście piramida dla dzieci i młodzieży, dla osób starszych.
Jest to forma graficzna przedstawiającą zalecany przez specjalistów sposób odżywiania.
Jak rozumieć piramidę?
W największym uproszczeniu – w podstawie jest żywność umożliwiająca zdrowy styl życia i aktywność.
Jeśli przyjrzymy się dokładnie zauważymy, że im wyższy szczebel piramidy – tym zalecana ilość żywności jest mniejsza.
Piramida składa się z sześciu poziomów. W jej podstawy znajdują się różne formy aktywności fizycznej.
Kolejne piętro to warzywa i owoce, a po nim – produkty zbożowe.
Różnica – jest to jedna z głównych różnic między nową piramidą żywienia a wcześniejszymi zaleceniami, gdzie na samym dole znajdowały się produkty zbożowe, a dopiero kolejne piętro zajmowały warzywa i owoce.
W środkowej części piramidy znajduje się mleko i produkty mleczne.
Przedostatni poziom to mięso, ryby i nasiona roślin strączkowych.
Na samym szczycie piramidy żywienia znajdują się orzechy, nasiona i tłuszcze.
Ważne – produkty występujące na najniższym poziomie piramidy, czyli warzywa i owoce, powinny znaleźć się w naszym jadłospisie w jak największej ilości.
Zacznijmy od samego dołu.
Podstawa piramidy to aktywność fizyczna, a to oznacza, że tego powinno być w naszym życiu najwięcej.
Piętro wyżej są warzywa i owoce, które powinny stanowić połowę tego co jesz w ciągu dnia.
Ważne są proporcje: ¾ warzyw i ¼ owoców.
Na kolejnym wyższym poziomie są produkty zbożowe.
Zdecydowanie zalecane są te pełnoziarniste, czyli ciemne pieczywo, grube kasze, mąki razowe, płatki zbożowe, otręby.
Warto pamiętać, że pełnoziarniste są bogate w błonnik (lepsza praca jelit), mają więcej witamin i minerałów, dzięki nim dłużej będziesz czuć się syty.
Poziom wyżej to nabiał.
Do wyboru: mleko, sery, twarogi, jogurty, kefiry. Jogurty gotowe, serki smakowe – zawierają sporo cukru. Najlepsze dla organizmu są jogurty naturalne.
Piętro wyżej to źródła białka czyli mięso, ryby i nasiona roślin strączkowych. Należy w miarę możliwości ograniczać ilość czerwonego mięsa, podrobów i wędlin. W to miejsce lepiej wprowadzić ryby, drób (chude mięso) i strączki. W ten sposób ograniczymy ilość tłuszczów nasyconych.
Szczyt piramidy – tłuszcze, ale dobrane starannie. W miejsce tłuszczu zwierzęcego wprowadź oleje roślinne (rzepakowy), oliwę. Oczywiście wszystko to w rozsądnych ilościach. Warto także pamiętać o orzechach.
I zawsze należy pamiętać o wodzie. Zalecane jest optymalnie 1,5 l dziennie. Ale jak zawsze należy do tego podchodzić z rozsądkiem i umiarem.
Na koniec warto pamiętać także o trzech cichych „białych zabójcach” – to cukier, sól i biała mąka.